Ống co nhiệt

Ống co nhiệt (Heat Shrink Tubing) là một loại ống nhựa nhiệt dẻo có khả năng co lại khi tiếp xúc với nhiệt. Khi được bọc quanh các bó dây hoặc linh kiện điện, ống sẽ co theo hướng xuyên tâm, ôm sát hình dạng của thiết bị và tạo thành lớp bảo vệ chắc chắn. Ống co nhiệt có thể dùng để bọc từng sợi dây riêng lẻ hoặc bó nhiều dây cùng lúc, giúp chống mài mòn, va đập nhẹ, trầy xước, ẩm ướt và bụi bẩn.

Lợi ích của ống co nhiệt

Ống co nhiệt là vật tư linh hoạt, dễ sử dụng và mang lại nhiều lợi ích thiết thực trong hệ thống điện - điện tử, bao gồm:

- Bảo vệ dây dẫn và linh kiện khỏi mài mòn, va đập nhẹ và các cạnh sắc gây cắt, trầy xước
- Chống nước, hóa chất, bụi bẩn và các tác nhân xâm nhập từ môi trường, giúp tăng độ bền cho hệ thống
- Sắp xếp dây cáp gọn gàng, dễ quản lý bằng cách bó dây thành từng cụm
- Tăng tính thẩm mỹ, tạo bề mặt mịn và hoàn thiện hơn cho hệ thống dây
- Cách điện và cách nhiệt hiệu quả, đảm bảo an toàn khi vận hành
- Gia cố kết cấu mối nối, giảm lực kéo và áp lực tác động lên dây, đầu nối và linh kiện
- Dễ nhận biết và phân loại dây, nhờ khả năng sản xuất với nhiều màu sắc khác nhau

Vật liệu sản xuất ống co nhiệt

Ống co nhiệt có thể được sản xuất từ nhiều loại nhựa nhiệt dẻo khác nhau, thường kết hợp thêm phụ gia để tăng cường các đặc tính kỹ thuật. Một số vật liệu phổ biến gồm:

Polyolefin

Polyolefin là vật liệu được sử dụng phổ biến nhất trong sản xuất ống co nhiệt nhờ khả năng chịu nhiệt tốt. So với PVC, polyolefin có giá thành cao hơn nhưng có thể hoạt động ổn định ở nhiệt độ lên đến 125-135°C. Vì vậy, vật liệu này rất phù hợp cho các ứng dụng công nghiệp, cơ khí và sản xuất có nhiệt độ làm việc cao.

Polyolefin có lớp keo (Adhesive-Lined)

Đây là loại ống co nhiệt polyolefin có lớp keo nóng chảy bên trong. Khi gia nhiệt, lớp keo sẽ tan ra sau đó bám chặt vào dây dẫn hoặc linh kiện, lấp đầy các khe hở, giúp ống ôm khít và không bị trượt. Nhờ đó, loại ống này mang lại độ chắc chắn cao hơn và khả năng chống ẩm, chống môi trường khắc nghiệt vượt trội.

PVC

PVC có giá thành thấp hơn polyolefin và chịu được nhiệt độ khoảng 105°C. Vật liệu này có độ bền cơ học tốt, chống mài mòn cao, dễ sản xuất với độ trong suốt cao, màu sắc tươi sáng và khả năng chống cháy. PVC là lựa chọn phù hợp cho các ứng dụng nhiệt độ thấp, cần tiết kiệm chi phí.

Các vật liệu khác

Ngoài ra, ống co nhiệt còn được sản xuất từ các vật liệu đặc biệt như PTFE, FEP, elastomer, cao su silicone và Viton®. Việc lựa chọn vật liệu phù hợp phụ thuộc chủ yếu vào điều kiện môi trường làm việc, yêu cầu chịu nhiệt, chịu hóa chất và độ co cần thiết để tạo độ kín mong muốn.

Các loại ống co nhiệt

Ống co nhiệt trên thị trường hiện nay được chia thành hai loại cơ bản: ống co nhiệt một lớp và ống co nhiệt hai lớp.

Ống co nhiệt một lớp 

Ống co nhiệt một lớp có cấu tạo đơn giản, độ bền cơ học tốt và khả năng sử dụng ổn định. Loại ống này phù hợp cho các ứng dụng cần:

- Cách điện cho dây dẫn

- Bảo vệ dây khỏi mài mòn và lực kéo
- Gia cố mối nối thông thường

Ống co nhiệt một lớp thường được dùng trong các hệ thống điện dân dụng, tủ điện và thiết bị điện tử, nơi yêu cầu khả năng bảo vệ cơ bản và thi công nhanh chóng.

Ống co nhiệt hai lớp

Ống co nhiệt hai lớp được thiết kế với lớp keo nóng chảy bên trong. Khi gia nhiệt, lớp keo này sẽ tan ra và bám chặt vào dây hoặc linh kiện, tạo độ kín cao và tăng khả năng bảo vệ.

Loại ống này thích hợp cho các ứng dụng cần:
- Chống ẩm và chống ăn mòn
- Tạo mối bọc kín chắc chắn
- Bảo vệ trong môi trường khắc nghiệt

Cách sử dụng ống co nhiệt an toàn

Để ống co nhiệt phát huy hiệu quả bảo vệ và đảm bảo an toàn khi thi công, cần thực hiện theo các bước sau:

1. Chọn đúng kích thước ống co nhiệt

Ống phải đủ rộng để luồn qua dây hoặc linh kiện trước khi gia nhiệt, nhưng sau khi co phải ôm sát bề mặt. Khi chọn ống, cần lưu ý tỷ lệ co và nhớ rằng ống sẽ co cả đường kính lẫn chiều dài khi gặp nhiệt.

2. Kiểm tra độ co và độ giãn của ống

Với những vị trí mà dây hoặc linh kiện có thể thay đổi kích thước, hãy kiểm tra đường kính ống trước khi co và sau khi co để đảm bảo ống vẫn bọc kín và chắc chắn sau khi hoàn tất.

3. Tuân theo nhiệt độ khuyến nghị

Mỗi loại ống co nhiệt có mức nhiệt gia nhiệt phù hợp. Gia nhiệt đúng nhiệt độ giúp ống co đều, tránh tình trạng co không đều, cháy hoặc biến dạng.

4. Cắt ống và lắp vào vị trí cần bọc

Dùng kéo cắt ống co nhiệt với chiều dài vừa đủ, sau đó luồn ống vào dây hoặc linh kiện trước khi tiến hành gia nhiệt.

5. Gia nhiệt từ từ và đều

Sử dụng súng khò nhiệt hoặc thiết bị gia nhiệt chuyên dụng. Khi hơ nóng, hãy di chuyển luồng nhiệt liên tục, không tập trung nhiệt vào một điểm để tránh làm hỏng ống hoặc gây bỏng.

6. Hoàn tất khi ống co chặt

Tiếp tục gia nhiệt cho đến khi ống co sát và bám đều quanh dây, tạo lớp bảo vệ chắc chắn và gọn gàng.